شیما رضایی، گوینده مقتول تلویزیون افغاستان

روزنامه گاردین، چاپ لندن در شماره روز چهارشنبه 15 ژوئن، درباره شیما رضایی، گوینده تلویزیون طلوع در افغانستان که ماه گذشته در خانه اش به ضرب گلوله کشته شد، مقاله ای به چاپ رسانده است.

بر گر دان فارسی آ ن این است.

شیما رضایی گوینده تلویزیون که در بیست و چهارسالگی در خانه اش در کابل به قتل رسید، برای مدت کوتاهی برای جوانان افغان چهره یک قهرمان را پیدا کرده بود. او به نسل در حال تغییر در افغانستان تعلق داشت. نسلی که بین سیاست های قرون وسطایی طالبان و انقلاب رسانه ای در افغانستان گرفتارآمده بود. انقلابی که افغانستان پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ دستخوش آن شده است.


فریبا و جواد رضایی خواهر و برادر شیما رضایی

شیما در یک خانواده نسبتا فقیر ولی روشنفکر افغان در شهر سره-پل درشمال افغانستان متولد شد. خانواده وی از اقلیت شیعه هزاره بودند. خواهر شیما نیز از معدود ورزشکاران زن افغان بود که پس از آنکه به عنوان نماینده ورزشکاران افغانستان درمسابقات المپیک آتن درسال ۲۰۰۴ شرکت کرد به شهرت جهانی دست یافت.

هنگامی که طالبان درسال ۱۹۹۶ درافغانستان بر سر کار آمدند، برنامه های تلویزیونی را قطع کردند و تمام تلویزیون ها را ازبین بردند. طالبان شنیدن موسیقی را قدغن کردند و آرشیو ها را نابود کرده و نوارهای ویدیویی را سوزاندند و مانع کارکردن زنان درخارچ از خانه شدند.

درآن زمان شیما و خانواده اش در تبعید در پاکستان زندگی می کردند اما پس از سقوط طالبان شیما و خانواده اش مانند هزاران پناهنده افغان دیگر به کشورشان بازگشتند و درکابل مستقر شدند.

آرم  تلویزیون طلوع

علاقه و شور جوانی سبب شد که پای شیما به تلویزیون افغانستان باز شود. درسال ۲۰۰۴ او مدرسه را رها کرد و کار در"طلوع"، اولین شبکه تلویزیونی خصوصی در کابل را شروع کرد. طولی نکشید که او به صورت معبودی برای بسیاری از جوانان افغان درآمد که مسحور برنامه تلویزیونی شیما که "هاپ" نامیده می شد، شده بودند.

در تضاد آشکار با جامعه سنتی افغانستان که هنوز بسیاری از زنان برقع می پوشیدند شیما و دو همکار مرد او دربرنامه های تلویزیونی خود به خنده و شوخی های معصومانه دست می زدند. و این موجب خشم کسانی می شد که تحمل یک زن بدون حجاب را نداشتند تا چه رسد به این که این زن در استودیوی تلویزیون در کنار مردان جوان یک برنامه موسیقی را اجرا کند.

برای جوانان افغان که امکانات سرگرمی و تفریح چندانی وجود ندارد، برنامه شیما یکی ازمعدود برنامه های موسیقی بود.

برنامه شیما شامل پخش موسیقی غربی، ایرانی، عربی، ترکی و افغان بود. این برنامه مانند بسیاری از برنامه های تلویزیونی دیگر، نوعی رویارویی با محافظه کاران مذهبی محسوب می شد.

متعصبین مذهبی شدیدا به فیلم ها و برنامه های تلویزیونی حمله کرده و آن را ضد اسلام و اخلاق می دانستند. حتی دوسال طول کشید تا تلویزیون دولتی افغانستان این جرئت را پیدا کند که از آواز کلاسیک خوانندگان زن افغانستان استفاده کند.

شیما مخالف این ملاحظات و محدودیت ها بود. نحوه اجرای برنامه های او که با ایماء و اشارات و طنازی های زنانه همراه بود و نیز این که شلوار جین و کلاه می پوشید موجب انتقادات شدید رهبران مذهبی افغان شده بود.

با وجود حضور سمبولیک زنان افغان در جامعه و رسانه ها هنوز محدودیت های زیادی برای زنانی که دررسانه ها کار می کنند وجود دارد. شیما در ماه مارس ازکار در تلویزیون طلوع به این عنوان که شخصیت وی با شرایط کاری مطابقت ندارد کنار گذاشته شد.

9219